Een van de bezigheden die hevig onder druk is komen te staan sinds R.’s geboorte, is muziekmaken. Vroeger — vroeger — speelde ik gemiddeld een uur per dag gitaar. Tegenwoordig speel ik nauwelijks, en als ik een muziekinstrument pak dan is het meestal de banjo.

Gisteravond nam ik voor het eerst sinds jaren een paar heel eenvoudige stukjes voor klassiek gitaar door. Studies van Carulli (aangenaam maar aan de saaie kant), Aguado (waar ik niks van kon maken) en Sor (die ik vroeger saai vond en nu aangenaam en mooi). Ik bak er niks van natuurlijk, en ik vraag me af of ik ze vroeger wel fatsoenlijk heb kunnen spelen. Ik worstel me er doorheen, om de drie of vier maten wordt ik opgehouden omdat ik geen enkele handigheid meer heb in het lezen van noten en mijn hersens in een halve knoop moet leggen om een akkoord te lezen en dat te vertalen naar een vingerzetting die ik ook niet meer gewoon ben.

Maar allengs ging het beter. Ik voelde spieren in mijn vinger ontwaken. Het is wonderlijk hoe soms vingers vanzelf de goede posities vinden in een studie die je 20 jaar geleden speelde, terwijl zenuwbanen en hersencircuits die lang ongebruikt lagen weer worden geactiveerd.

Ik heb zo lang niet van blad klassiek gespeeld dat ik bijna helemaal opnieuw kan beginnen. Ik heb altijd beroerd gespeeld, heb nooit les gehad en nooit voldoende geduld om een wat langer stuk helemaal in te studeren. Maar de kennis over muziek (en structuur) die je opdoet terwijl je een stuk doorneemt, hoe slecht ook, en zelfs al betreft het een eenvoudige studie, is uniek — leer je niet op een andere wijze. Dat geeft voldoening en een glimp van ‘schoonheid’.

Daarom blijven mensen een leven lang muziek studeren, daarom worstelde ik worsteode me een uurtje met plezier door die studies.

File under: embodied knowledge, muscle memory, music, structure, learning.

Zojuist deze paragraaf ‘apple-X-ed’ uit mijn tekst voor Kontraste. Nee, ook niet als noot. ’tis eigenlijk niet meer dan een opsomming, vrucht van een uurtje googlen en in boeken bladeren. Waarschuwing: niet geredigeerd en niet gedouble-checkt.

“Electronic – or electric – music already existed, but was mainly the realm of – highly experimental – instruments. As far as we know, no serious composer wrote for the short-lived Telharmonium, developed by Thaddeus Cahill in 1897. The theremin, invented in 1919/1920, was predominantly an instrument for performers – like Lucie Bigelow Rosen who in 1944 did commission Bohuslav Martinu, a much less adventurous composer than Cage, to write a piece for her, the Fantasia for Theremin (or Ondes Martenot), Oboe, String Quartet and Piano. Much earlier in 1924 the Italian composer Ottorino Respighi had included a grammophone playing the song of a nightingale – namely Il canto dell’usignolo, record number 6501 of Concert Record Gramophone – in his symphonic poem Pini di Roma , but it is doubtful this should figure in a history of electronic music, as grammophones were not electrical at the time. Paul Hindemith is a rare example of a composer who did write very early on for an electronic instrument. Des kleinen Elektromusikers Lieblinge für drei Trautonien premiered in 1930, followed by a Concertino für Trautonium und Streichorchester (1931) and Langsames Stück mit Rondo for Trautonium (1935). In France Olivier Messiaen wrote his first piece for Ondes Martenot, Fête des belles eaux, in 1937. Messiaen and Hindemith were both breaking new ground, but essentialy their pieces fit firmly within a European tradition of chamber music, they are ‘classical’ music scored for electronic instruments. None of it is as radical as Cage’s first dive into the world of ‘electronic’ sound.”

Ik luister eindelijk weer eens naar Cage’s Imaginary Landscape #1, en halverwege het stuk word ik een paar keer ‘wakker geschud’, – is dat mijn telefoon? waar ik mijn telefoon? Nee, de gebruikte frequentie voor 1 buzzgeluid in het stuk is exact dezelfde als die van mijn telefoon. Pff. Net zo idioot (en irritant) als luisteren naar die etude van Tarrega die gebruikt is voor de Nokia-tune.

De laatste tijd (… maanden) luister ik veel naar ‘oude’ elektronische muziek. Bernard Parmegiani, François Bayle, Pierre Henry, Risset, Jonty Harrison, Roland Kayn, Eliane Radigue, Boerman, Koenig – enzovoorts, enzovoorts. Ook omdat we met Sonic Acts weer een mooi programma voor het Acousmonium hebben samengesteld voor het Kontraste festival in Krems. (Alweer over 1 maand: http://www.kontraste.at).

Gisteren bladerde ik in de catalogus van de Ars Electronica uit 1984. Ze staan er bijna allemaal in, die componisten van elektronische muziek, maar veel dynamiek gaat er niet van uit. Alsof ze allemaal in een doodlopende straat zaten (wat niet waar was), in een toen al niet meer moderne studio…

Daardoor realiseerde ik me opnieuw hoezeer het de ‘utopie’ van die vroege elektronische muziek is die me fascineert. (Ook de uitstraling van het Acousmonium). Die utopie en het plezier in de ontdekking en exploratie van nieuwe werelden spreekt nog steeds uit de vroege elektronische muziek.

(En musici als Keith Fullerton Whitman, Thomas Ankersmit of Markus Schmickler laten dat spreken als ze hun synthesizers bespelen).

In 1984 was ik 18. De gecomponeerde elektronische muziek was verre van dood, maar ik weet vrij zeker dat “it smelled funny” – op dat moment. Die tijd vroeg niet om utopieën uit de hi-tech studio. Het was de tijd van Glenn Branca en de do-it-yourself computer (met computerprogramma’s die via de radio werden uitgezonden en die je kon tapen om daarna in de computer te laden).

(En van Philip Glass, toen enorm populair, wiens muziek ik eerlijk gezegd niet te harden vind, toen niet, en nu niet – oh, en naadloos overgaand in hersendode New Age-crap, toen in opkomst).

Anyway, reconstructie van historisch momentum. Just trying to remember.

“Il reste à faire une philosophie du cinéma et de la radio. Et nous définirons ici le mot philosophie le plus simplement du monde comme l’effort d’un esprit qui s’emploierait à épuiser toutes les idées qui peuvent venir à propos de l’objet de son étude.”

Pierre Schaeffer’s aanzetten tot een theorie van de radio, ‘les arts-relais’, geschreven rond 1942, jaren voor hij grondlegger werd van de Musique Concrete, lang, lang voor zijn theoretische werk over ‘l’objet sonore’. Iets tussen een fenomenologie en een semiotiek van de radio, ook vooruitlopend op de theorieën van Abraham Moles.

Zeer mooi uitgegeven boekje. Ik kocht het toen ik in maart in Parijs was. En ik doe mn best om het te begrijpen. Dat gaat nog redelijk, gezien mijn kennis van het Frans.

http://www.editions-allia.com/fr/livre/477/essai-sur-la-radio-et-le-cinema.

Meer leesvoer: Larry Austin & Douglas Kahn’s: Source Music of the Avant-garde, 1966–1973. Een keuze uit de elf issues van Source. “The journal Source: Music of the Avant-garde was and remains a seminal source for materials on the heyday of experimental music and arts. Conceived in 1966 and published to 1973, it included some of the most important composers and artists of the time: John Cage, Harry Partch, David Tudor, Morton Feldman, Robert Ashley, Pauline Oliveros, Dick Higgins, Nam June Paik, Steve Reich, and many others.”

http://www.ucpress.edu/book.php?isbn=9780520267459

http://continuo.wordpress.com/2011/09/01/source-music-of-the-avant-garde-1966-1973-book-review/

(… die de zintuigen open wil zetten). Vanochtend aan het ontbijt, ik gaf R. te eten en M, de driejarige dochter van de buren was er ook met ratel, trommel en sambaballen. Toen ze een tijdje lang enthousiast ‘broembroem’ geluiden had gemaakt, zei ik: “zullen we naar “broembroem”-muziek luisteren? Ik zetten Juan Parra Cancino’s Tellura op, het eerste stuk van de CD met Nederlandse elektronische muziek. Ze vond het prachtig – ging steeds weer dicht bij de luidspreker staan, ze wilde het boekje bij de CD zien, luisterde aandachtig, reageerde op de uitbarstingen in de muziek – en R. deed dat in haar kinderstoel ook.

Zie je wel, denk ik dan, dit is muziek die op een heel directe manier aanspreekt. (Zo ervaar ik het ook).

http://juanparrac.bandcamp.com/track/tellura

Zegt ze als het stuk van Gert-jan Prins is begonnen: “Dit is rare muziek!!!”

“Dear Friends & Colleagues,

Despite the recent drastic and depressing news about the art funding in the Netherlands, the music should always continue. June 18th is an important date for STEIM – it was 3 years ago on this day that you gathered to show support for this institution that was being threatened by funding cuts. This time, it is everyone who is jeopardized.

But let’s not have these irrational decisions halter what we do, instead let’s use it as a catalyst to strengthen our networks and deepen our artistic explorations. As much as we criticize the new policies, let’s explore new methods for a sustainable infrastructure that nourishes young talent and allows for experimentation.

The Netherlands has one of the most vibrant art and music scenes in the world, and it’s up to us to keep this going, not the politicians.”

Takuro Mizuta Lippit

Concerts at STEIM Summer Party, this saturday: http://www.steim.org/steim/

Jacqueline Oskamps geschiedenis van 60 jaar Nederlandse elektronische muziek, met portretten van Ton Bruynel, Jan Boerman, Edwin van der Heide, Anne La Berge, Dick Raaijmakers en Michel Waisvisz. Voor zover ik kan beoordelen goed geïnformeerd, journalistiek opgezet en daardoor zeer leesbaar. 240 pagina’s, maar wat mij betreft waren dat er 10x zo veel geweest, alles wordt zo kort aangestipt…

(Natuurlijk kun je vragen stellen bij sommige van haar keuzes, nadrukken die ze legt, aspecten die ze juist wel of juist niet uitdiept, maar dat lijkt me meer iets voor een uitputtende academische studie, die, inderdaad, 2400 pagina’s lang zou moeten zijn. Ikzelf zou voor 90% exact dezelfde onderwerpen en materie hebben behandeld, mocht ik dit boek hebben mogen en kunnen schrijven).

(Het sterke punt van het boek is ook het zwakke punt: de journalistieke opzet. Het leest lekker, zit vol anekdotes, zal daardoor een flink publiek bereiken, maar graaft niet heel diep en mist musicologische analyses.)

Uitgelezen, alle interviews in Tara Rodgers Pink Noises, Women on Electronic Music and Sound (2010) — Eliane Radigue, Pauline Oliveros, Annea Lockwood, AGF, et cetera. Boek voortgekomen uit de website pinknoises.com (nu offline) & wat me er erg aan bevalt is dat in elk interview de vraag wordt gesteld naar de (technische) set-up.