Long overdue. In twee opzichten. Het boek was al jaren aangekondigd, kwam in 2013 eindelijk uit, ik bestelde het meteen, en drie weken geleden las ik het pas. Verzameling zeer geïnformeerde artikelen over de allereerste artistieke experimenten met computers – van James Tenney tot Nanni Balestrini en alles daartussenin. (Jackson MacLow, John Cage, Theo Lutz, Georges Perec – enzovoorts).

Bestel hier: www.ucpress.edu/book.php?isbn=9780520268388

Prachtig boek. (In verschillende opzichten). Over de ‘ruigtes’ in Nederland.

Zou ik dit boek gelezen hebben als ik niet begin jaren negentig bij Perdu (Amsterdam) had rond gehangen, en als ik niet ‘ns een paar woorden had gewisseld met Jan Kostwinder – die bevriend was met mensen die ik kende?

Afdaling naar het verleden – voor het ‘internet’. ‘s Middags met thee of een biertje in de zon voor Perdu in de Kerkstraat. Rob B. die nachten lang Police Quest speelde op een toen al aftandse IBM. Dommelsch bier. Sigarettenrook. De kelder met de witte klapstoeltjes.

Zeker is: Kostwinder’s essay over Raymond Carver is schitterend, en pijnlijk persoonlijk.

Ik hou niet van het werk van Raymond Carver.

Adem was destijds het uiterst sympathieke literaire tijdschrift waarvan Jan Kostwinder redacteur was. De ‘derde weg’ tussen Maximalen (terecht volledig vergeten – tenminste als dichter-bende) en euh, wat eigenlijk, ‘Mallarmé’? Sympathiek – maar erg spannend was het niet. Ik kan me niet herinneren dat ik ooit werkelijk geïnteresseerd was in één van de stukken die in Adem werden gepubliceerd.

In al die oude Rasters viel veel meer spannends te ontdekken.

(En later op gopher, en het WWW).

In de woede die er uit sommige stukken van Kostwinder spreekt, kan ik me wel vinden. Maar over literatuur… het graaft toch niet heel diep.

Toch is het tragisch. Hij heeft het net niet gehaald. (Ja, wat dan? Wat heeft-ie niet gehaald?) Hij overleed in 2001. Alweer 13 jaar geleden.

Er staan drie polemieken in dit boek, alle even fel. Gericht tegen Zwagerman (nou en), Adriaan Morriën (wie? who cares?) en JP Rawie (pfff). Het zou wat. Het stuk waarin Kostwinder zijn poetica uiteen zet, zit vol met persoonlijke geschiedenis – en al heeft hij volledig gelijk, over literatuur gaat het niet echt.

Ik blijf maar die studentenflat in Diemen voor me zien. (Had hij daar nou gewoond?)

Maar het stuk over Carver is ontzettend goed.

(Ok, ik zal zijn gedichten eens lezen).

Nog een boek dat ik al veel eerder had willen (en moeten) lezen: Michel Serres’ poëtische filosofie van de muziek. Ook fundamenteel. Muziek komt voort uit het geluid van de wereld en leidt tot wetenschap –.

Het nieuwste, lang aangekondigde boek van Douglas Kahn, ik las het van het weekend eindelijk uit. Long overdue. Fundamenteel.

Lees de introductie hier: http://www.thewire.co.uk/in-writing/book-extracts/read_introduction-to-douglas-kahn_s-earth-sound-earth-signal

Kopen: http://www.ucpress.edu/book.php?isbn=9780520257559

Disclosure of interest: ik word, samen met Lucas van der Velden van Sonic Acts, bedankt in de ‘acknowledgements’.

Schelmenroman. (Maar echt gebeurd). (En aangezet). (Berlijn 1995 – 2007, in het kunst- en hippe wereldje). Vrolijk makend leesvoer. (En leeg… – de leegte die er ook door het werk van Christian Kracht waart).

Goed werk van Leesmagazijn: http://leesmagazijn.wordpress.com/28-2/boeken/het-witte-boek-raphael-horzon/

(Inhalen, inhalen, inhalen – en dus lees ik alles te snel. Nu weer Thomas Metzinger’s De egotunnel, omdat ik het toch niet kan laten om ook te willen weten hoe het ervoor staat in de filosofie die door empirisch hersenonderzoek wordt geïnformeerd. Goed boek, helder – maar op mij komt het allemaal een stuk minder baanbrekend en schokkend over als Metzinger doet voorstellen. Maar dat zal komen omdat ik bijvoorbeeld mn portie Churchland gelezen heb, en te veel postmodernistische en avant-garde literatuur, en Burroughs, en ook de maatschappelijke implicaties van een door technologie bij- en aangestuurd bewustzijn (o.a. psychofarmaca) voor mij niet nieuw zijn (en inderdaad uiterst belangrijk).) (Veel te snel gelezen om kritiek te kunnen leveren – in de laatste twee hoofdstukken ontspoort Metzinger wel een beetje. Hij heeft groot gelijk dat hij de maatschappelijke kwesties aan de orde stelt, – neuro-ethiek wordt, nee is, belangrijk – maar de nuance schiet er daar wel een beetje bij in. (Ik moet dan altijd weer denken aan het profwielrennen als de grote experimenteertuin voor de nabije samenleving: trainingstechnieken, farmacie, strikte regelgeving, totale surveillance). En trouwens, de vraag hoe je je bewustzijn stuurt en bijstuurt – via media en technologie – is altijd al een kwestie geweest. Tot in het meest banale en simpele aan toe: dwing ik mezelf een boek te lezen? ga ik wat surfen? Probeer ik in heldere zinnen te schrijven? Enz. Enz. Enz. Ik zei toch: ik heb het boek te snel gelezen. Voor filosofische kritiek op Metzinger: zie dit artikel van Graham Harman.

Briljante geschiedenis van de (Noord-) Nederlandse literatuur – 1700–1800 De republiek – door Inger Leemans & Gert-Jan Johannes. Recensie laat ik graag over aan de specialisten. (Ik zou maar in superlatieven vervallen…) Zeer indrukwekkend, inzichtelijk, leesbaar, helder – je zou er meteen specialist in achttiende eeuwse Nederlandse literatuur van willen worden.

Zie ook: wormendonder.nl/

Geprezen boek over JS Bach. Terecht. Eindelijk heb ik een helder beeld van de positie van Bach binnen de (Duitse) cultuur van barok (Dertigjarige Oorlog) en overgang naar Verlichting (koffiehuizen), zijn positie binnen de religie, en binnen de muzikale ontwikkelingen (opera) en de politiek van zijn tijd. Gardiner richt zich voornamelijk op het vocale werk van Bach – en peurt daaruit een beeld van de persoonlijkheid van Bach – en dat is voor mij persoonlijk het enige ‘minpunt’ van het boek. Ik hou nu eenmaal veel meer van Bach’s instrumentale werk en had daarover graag meer gelezen, zoals ik ook graag meer had gelezen over de interpretatie van zijn werk door de twintigste eeuw heen. Die aspecten vallen (opzettelijk) buiten de scope van dit boek. De hoofdstukken met nauwgezette analyse van de Johannes en Mattheus Passie zijn dus niet helemaal aan mij besteedt en die heb ik wat al te vlug-vlug doorgelezen.

Zo vanzelfsprekend is het meeste dat Moretti doet. Hier verwachtte ik vooral oppervlakte-analyse, gebaseerd op veel data, die inzicht oplevert in de ontwikkeling van de literatuur en de (zelf)definitie van de middenklasse, de bourgeois. Dat zit er in, maar er is ook veel meer. Stilistiek, van een soort die eind jaren zeventig afgeserveerd is, maar in een andere vorm (met ‘big data’-analyse) terugkeert en inzicht oplevert, of ondersteuning voor hypotheses en cliché-veronderstellingen – of deze juist ondergraven. Simpel, maar niet simplistisch. En in dit boek ook tekstinterpretatie. Omdat ik geïnteresseerd ben in de culturele transformaties lees ik dit graag – de transformaties komen in beeld door Moretti’s onderzoek. (En het beeld dat de bourgeois / burger van zichzelf schept). Sympathiek & goed: er is steeds ruimte om je af te vragen of je het wel eens bent met Moretti’s uitgangspunten en methodes, er zijn op elke pagina kansen om wat hij vindt (in dubbele zin) te nuanceren of een andere richting te geven.