1.
Ik las Oorlog met de salamanders van Karel Capek (1936) (… met accent op de C, maar kan de toetscombinatie niet vinden) in de nieuwe Nederlandse vertaling (2011). Het is een klassieker, anti-utopische SF met een bijtende politieke inslag. Ik begon bij het begin, en las de eerste 100 pagina’s, toen begon ik stukken over te slaan, las het einde en vanaf het einde de hoofdstukken in omgekeerde volgorde, sloeg hier en daar iets over, besloot dan later om een stuk alsnog te lezen en begon soms ook weer net voor de helft. Uiteindelijk het ik het boek ‘uitgelezen’. Toch. Capek’s boek leent zich voor een dergelijke leeswijze. Hij gebruikt allerlei tekstvormen, en het boek moet het – wat mij betreft – niet hebben van de chronologische opbouw. Het is wel duidelijk waar het naar toe gaat, zoals het ook al heel snel duidelijk is waar het om te doen is. Daarom ging ik stukken overslaan, vooral de verhalende. Het pleit voor de kracht van het boek, en voor Capek’s schrijfvermogen, dat je (ik) vervolgens toch zo’n beetje alles leest – vooral de voetnoten en passages uit (fictieve) academische studies.
2.
Ik begon ook in Jay Parini’s The Passages of Herman Melville (2010), maar hield heel snel op. Afknapper: de doorsnee romantoon – waardoor het boek vast op een redelijke lezersschaar kan rekenen – die past absoluut niet bij Melville. Alles was stekelig en weerbarstig is wordt gladgestreken (ja, ook als er in die doorsneestijl beschreven wordt dat Melville – de persoon – moeilijk en lastig is). Ik las de motto’s van de hoofdstukken, citaten van Melville, uit Pierre, Mardi etc. Ze overtuigen je er meteen van dat je (ik) niet dit boek moet lezen, maar Melville zelf. (Ik heb Pierre, een van de vreemdste boeken uit de wereldliteratuur, nog steeds niet uit). Overigens is Parini zonder enige twijfel uitstekend thuis in het werk van Melville – maar ik lees daarover dan liever in non-fictie-vorm.
3.
Ik kon het niet laten en leende laatst ook Alain Finkelkraut’s (l-l-l-l-l) Een intelligent hart. Hoe romans je helpen in het leven van de bibliotheek. Lange besprekingen van Kundera, Roth, Camus, Conrad, James en nog zo wat. Ik las er een paar, voor de helft – die over Camus en die over Kundera. Zinnig, nuttig, weldoordacht. Typische filosofen-beschouwing van literatuur, waar ik niets tegenin weet te brengen, maar waar ik ook een zekere afkeer toe voel. (Is het vooral omdat er altijd van die conventionele romans worden besproken, waar een morele keuze het scharnierpunt van het werk is?)
4.
En dan De verzwegen Boon van Pol Hoste. Pol Hoste, wiens boeken ik vroeger maar niet kon lezen – ik probeerde het en probeerde het, immers een schrijver die verder probeert te komen, onderzoekt, experimenteert, etc. Tot ik Hoste hoorde voorlezen bij Perdu. Sindsdien ben ik ‘om’. Montreal is een grandioos boek. In De verzwegen Boon lijkt Hoste niet helemaal ‘to the point’ te kunnen komen, al is dat natuurlijk ook precies ‘het punt’, en onderdeel van het boek. Maar het pakte me – vooralsnog – niet. Spinoy schrijft in zijn recensie – http://www.dereactor.org/home/detail/of_uw_eigen_kleine_oorlog_zin_heeft/ – dat de kwaliteiten van boek zich pas bij herhaalde lezing ontsluiten. Ik zal nog proberen / blijven.
5.
Een vorm van herlezen: bladeren in een “Guide to”. Zo herlas ik, nee herleefde ik, stukjes uit GR, door te lezen in Steven Weissenburger’s A “Gravity’s Rainbow” Companion: Sources and Contexts for Pynchon’s Novel.
6.
Ik herlas een paar verhalen van Borges. Mooi. Om daarna een paar verhalen van Cortázar te herlezen. Weer ‘wint’ Cortázar het – voor mij. Borges’ werk is de ‘flight of fancy’ van een bibliothecaris – en dat bedoel ik niet negatief. Cortázar’s werk is de ‘flight of fancy’ van een levensgenieter. Beide houden evenveel van literatuur, beide staan met het ene been in de literatuur en met het andere in het leven (Borges ook), beide hebben humor. Terwijl Cortázar zijn dromen in het leven plaatst, situeert Borges ze meestal ergens in een oud manuscript, en hoe leuk ik dat tweede ook vind, ik prefereer het eerste.
