Michel Houllebecq: De kaart en het gebied
Ik heb nooit begrepen waarom Houllebecq zo ongeloofelijk hoog staat aangeschreven. Ja, ik heb al zijn boeken gelezen – hoewel sommige eerder diagonaal dan intensief – en ik heb er geen spijt van. Ze zijn de moeite waard vanwege de cynische, realistische en bijtende maatschappijvisie, waarin de kernaspecten van de hedendaagse Westerse ideologie tot hun uiterste consequentie worden doorgedreven (procedé van de sociologische SF). Ontluisterend en hard. (En ik begrijp eigenlijk niet goed waarom er niet veel meer schrijvers zijn die dat doen…) Maar verder…
Houllebecq lijkt mij geen groot stilist, sterker, soms komt het op mij zelfs slordig en onhandig over. Humor heeft hij wel, zeker in deze roman. En zijn toekomstvisie voor Frankrijk, waarmee hij in de laatste pagina’s op de proppen komt, met een platteland bevolkt door goedwillende Chinezen en Russen die het cultureel erfgoed van Frankrijk nieuw leven inblazen, dat is mooi bedacht (en makkelijk bedacht natuurlijk, en als je ietsie harder nadenkt is het grappig bedacht maar mist het een werkelijke ‘bite’ – hij stelt zich voor de Afrikanen dan naar China en India vertrekken… sure). Er is een rijkdom aan ideeën en ideeetjes – maar dat verwacht ik sowieso van een goed boek. Maar heel opzienbarend, of heel goed gezien is het ook weer niet. Begrijp me goed, het is wel degelijk heel goed wat hij doet, maar het is niet opzienbarend en ik kan me niet voorstellen dat dit nou tot het allerbeste behoort de de hedendaagse literatuur heeft te bieden. Het is – anderzijds – ook precies een van de dingen die literatuur vermag te doen: een maatschappijvisie op de spits drijven in de vorm van een verhaal. En dat doet Houllebecq. Soi.
Zou het kunnen zijn dat Houllebecqs romans – en het succes ervan onder grote lezers – daarom toch nog steeds een stuk sterker zijn dan de rest van de hedendaagse literatuur is, al die ‘gewone’ romans (die ik niet lees, of wel eens probeer om heel snel af te haken), die op geen enkele manier een analyse of een beeld van onze wereld bieden, of dat op een te zwakke manier doen. (Althans, zo stel ik me voor, ik ken de boeken niet werkelijk, vertel me als ik het mis heb…)
Het blijft uitzichtloos en cynisch, dat proza van Houllebecq, en ik voel altijd iets van ressentiment, een ondertoon.
Ondertussen lees het wel lekker weg.
(Net als Céline).
((Ik vraag me wel af wat het betekent dat zowel Houllebecq als Grunberg op zoveel succes hebben bij het hedendaagse leespubliek. Grunberg heeft een even cynische kijk op het bestaan. In veel opzichten is zijn analyse vergelijkbaar met die van Houllebecq, zij het wat bij Houllebecq uitloopt op een kille aanvaarding van de wereld als markt en strijd (met enige ressentiment en daarin is dan weer kritiek te lezen, en ja, in deze roman zit een melancholische en conservatieve ondertoon), bij Grunberg doodslaat in een allesverstikkende ironie.))
(((Daarom was de wijn beter dan het boek, want eerlijker, zie de recensie op De Reactor.)))
Excuus voor dit chaotische tekstje…
… euh, ik kocht het boek dus vanwege de rol die Michelinkaarten spelen in het werk van de hoofdpersoon, de hedendaagse kunstenaar Jed Martin. Omdat ik ook zo van Michelinkaarten hou. En ja, ik vind het wel zijn beste boek sinds De wereld als markt en strijd.
