( … gisteren begonnen te schrijven, niet gepost, vandaag aangevuld. Ik hou er niet zo van om het hier over politiek te hebben. Mijn cynisme krijgt gemakkelijk de overhand. Mijn haat krijgt te veel kans. Ik probeer me in te houden …)

… van de mogelijke gevolgen van de idiote, schandalige, vijandige kortingen op kunst & cultuur … ik schat dat 90% van mijn vrienden- en kenniskring (“mijn netwerk”) direct of indirect financieel afhankelijk is van een of meer van de instellingen waarvan de (structurele) subsidie met ingang van 2013 volledig wordt stopgezet, of het financieel klaarspeelt dankzij projectsubsidies of beurzen waarop ook stevig wordt gekort. Haal die inkomsten weg, dan blijft er op jaarbasis een heel klein inkomen over, waarvan zelfs de huur niet betaald kan worden.

Ik ben zelf sinds 1997 in dienst geweest van respectievelijk Mediamatic, Metropolis M, en nu V2_, met een intermezzo in 2006 als ‘onderzoeker’ aan de Jan van Eyck Academie. Daar moet ik bij zeggen dat mijn baan bij Mediamatic betaald werd door het ‘bedrijf’ (toen Mediamatic IP) niet door de stichting (toen Mediamatic Magazine). Ik moet er ook bij zeggen dat geen van die instellingen volledig op de structurele rijkssubsidie drijft / dreef. Maar de instellingen zouden niet kunnen bestaan zonder die subsidie – die ook een investering is om de rest van de productie aan te jagen.

(Ter info: het bedrijf Mediamatic Lab drijft anno 2011 op opdrachtgevers uit de culturele sector en is dus ook ‘zwaar de klos’, niet alleen de stichting. WORM gaat juist verhuizen en is bezig met een omvangrijke verbouwing die de organisatie naar een volgend niveau zou stuwen. V2_ draait beter en beter, en neemt als onderzoeks- en ontwikkelinstelling een steeds interessantere, betere positie in, in de relaties met (post)-industriële R&D, en internationale instellingen, neemt, kun je zeggen, zelfs een sleutelpositie in wat betreft de ontwikkeling van mobiele en steeds intiemere technologie – AR, wearables, maar ook t.a.v. ecologie). (Ik begreep dat de Japanse telecom (sic) vol ongeloof had gereageerd op de voorgenomen bezuinigingen….)

(Terug naar mijzelf).

Tegelijk heb ik altijd voor mijzelf gewerkt. Zo goed als al mijn opdrachtgevers komen uit de culturele sector, worden mede gefinancieerd door project- en structurele subsidies (Sonic Acts, De Gids, Fonds BKVB). De enige uitzondering vormen kunstacademies en universiteiten (een heel klein deel van mijn inkomsten op dit moment); mijn kennis en kunde is voor hen belangrijk en waardevol … vanwege mijn werk in de kunstsector.

Het is dus “interessant” om te constateren dat een groot deel van de bodem onder mijn inkomsten kan worden weggeslagen. (De situatie is nog niet duidelijk).

Het is “grappig” om te concluderen dat vrijwel alle tijdschriften waarvoor ik zo nu en dan een betaalde tekst schreef (OPEN van SKOR, De Gids, Metropolis M) er aan moeten geloven.

Nog interessanter is het als ik een scan maak van mijn vrienden- en kennissenkring: zo goed als iedereen wordt direct of indirect financieel getroffen door de maatregelen.

Stel dat de bezuinigingen leiden tot een einde van de getroffen instellingen (o.a. V2_, Mediamatic, WORM, NIMk, Waag, De Appel, STEIM), dan verliezen veel vrienden & kennissen hun baan en inkomsten. (Want – zie boven – de eigen projecten en freelance opdrachten drogen ook op).

Het treurige is dat zo een flinke economische productie stil komt te liggen – een naar verhouding kleine financiële investering wordt weggehaald, laat een hele sector (van vernieuwende kunsten) langzaam omvallen, inclusief alle economische activiteit die daaromheen zit.

Wat ook omvalt: de kunst & cultuur waar ik van geniet, de kunst & cultuur (concerten, tentoonstellingen, onderzoeksprojecten etc.) die de mainstream inspireren en aanjagen. (Dat kan de kunstliefhebber die VVD heeft gestemd zich aantrekken. (Bij het CDA-electoraat verwacht ik geen kunstliefhebbers)).

Ik vraag me af wat er gebeurt met de internationale contacten. Ik werk vooral in Nederland, maar de instellingen waarvoor en waarmee ik werk opereren internationaal, de betrokken personen zijn experts, worden benaderd voor inhoud, voor advies, om tentoonstellingen te cureren, stukken te schrijven. Dat drijft op een activiteit die in Nederland is verankerd. Het buitenland blijkt overigens verbijsterd.

Maar ach, internationalisering en innovatie zijn niet belangrijk.

De herstructurering – waar velen op zaten te wachten en die ook nodig was – krijgt een veel radicalere vorm dan gehoopt: terug naar de jaren tachtig, maar dan met kraakverbod en veel slechtere sociale voorzieningen, en terug naar een economie waarvan niets terugvloeit naar algemene middelen (via belastingen), een doos voor ‘donaties’ bij de deur, activiteiten die drijven op onbetaalde vrijwilligers die rondkomen van, ja, van wat eigenlijk?

(Mag ik hier opmerken dat ik zo’n 50% van mijn niet in loondienst verdiende geld aan de belastingen afdraag?)

Kijk, ik ben optimistisch over kunst & cultuur – die overleeft, al krijgt ze een andere gedaante, en niet per se een betere. Het wordt hard.

Onverwacht is dat niet.

Het is zo treurig dat het onnodig is (de hoeveelheid geld waar het om gaat is verhoudingsgewijs gering), en een volledig tegengesteld effect zal hebben. Maar ja, het is een ideologische keuze. Het ressentiment heeft gewonnen.

Dit is een historisch kabinet, het kabinet die de nekslag toedient aan een sinds midden van de negentiende eeuw langzaam opgebouwde beschaving. De bezuinigingen op kunst en cultuur zijn maar een heel klein onderdeeltje, de bezuinigingen op gezondheidszorg zijn nog erger – ik begreep dat het budget voor psychiatrische zorg wordt gehalveerd, en dat de reactie van de minister er zo een was van dat psychiatrische patienten beter in de huiselijke kring opgevangen kunnen worden.

En het gemak waarmee kritiek wordt afgedaan is, tja, barbaars en vijandig. Dat het allemaal gebeurt zonder kennis van zaken is te armoedig voor woorden, en dat overduidelijk de volstrekt verkeerde beslissingen worden genomen is – ja, pff wat? een flagrante ontkenning van het feit dat mensen voorbij hun eigen beperkte visie kunnen denken? Dat er wat moet gebeuren, dat is duidelijk. Wat er nu gebeurt stuurt ons nog sneller in de richting van Griekenland, IJsland, Portugal, Ierland. Je moet de financiële sector reguleren. Nou ja, enzovoorts.

Nog niet zo lang geleden werd verondersteld dat ‘links’ en ‘rechts’ nog maar weinig verschillen. Nu is duidelijk hoe de zaken staan, nu neoliberaal en het centrum aan de leiband van het ressentiment en de populisten marchandeert.

En geen VVD-politicus die de moed heeft om er tegenin te gaan.

(Oh, en al die PVV-stemmers die knetterhard het deksel op hun neus krijgen, zullen merken dat ze tegen hun eigen belang hebben gestemd, ik heb er geen enkel medelijden mee. Waar ik wel medelijden mee heb, die hele generatie van 20 – 40 jarigen die geen besef hebben van politiek omdat het economisch alleen maar voordewind ging, die nu een crash-course politiek besef moeten krijgen. Oh, en de naïviteit van sommige protest-ideetjes van kunstenaars, ik word daar niet blij van).

Ik lees net wat S.V. op Facebook schrijft: “Critique is over. Let’s start the more profound task of reformulating politics”. Exact.