: : Arie's weblog : :

wat ik doe, wat ik lees en wat er in me opkomt

De zon schijnt. Liever naar buiten dan achter 'n beeldscherm hangen.

Afgelopen maandag en dinsdag de gerestaureerde versie van Dr. Mabuse, der Spieler gezien. Deel van het Fritz Lang festival. Bij elkaar bijna 4 uur zwijgende film met pianobegeleiding (Op maandag was de pianobegeleiding okee, soms mooi en in ieder geval niet storend, op dinsdag was ie beroerd - de pianist lette niet op scenewisselingen, bleef maar melancholisch arpeggi pingelen, terwijl er een achtervolging aan de gang was, of de sfeer van lieflijk diabolisch geworden was; ik viel er bijkans van in slaap).

Bijna twintig jaar geleden zag ik een stel Mabusefilms op de Duitse televisie. Zijn me in het geheugen gegrift. Ik heb toen ook Mabuse, der Spieler gezien, maar in een veel kortere versie. Kan me in ieder geval niet herinneren dat ie toen 4 uur duurde. Kan kloppen want ik herkende de eerste dag alleen de volledige eerste akte. Dat is een ijzersterk stuk film, er wordt o.a. prachtig in beeld gebracht hoe Mabuse op de beurs door malversatie eerst de koers laat dalen - dan koopt - en vervolgens de koers astronomisch laat stijgen - en verkoopt -. Mabuse is uit op de totale ontwrichting van de economie. En ik herkende de tweede dag ook de laatste drie kwartier - met Mabuse als illusionist, het vuurgevecht en Mabuse krankzinnigheid. Ik herinnerde me absoluut niets over de Russische gravin en de nachtclubdanseres die in de 4-uur versie een hoofdrol spelen. Het begin en einde van de film focussen echt op Mabuse's 'diabolische' plannen en daden; vond het deel daartussen minder sterk. (Wel weer idiote expressionistische decors).

Das Testament des Dr. Mabuses is mijn favoriete Mabusefilm. Het is Langs tweede geluidsfilm, uit 1932. Let daarin op het gebruik van geluid. De film is ook een mooie uitwerking van de mogelijkheden van communicatie over lange afstand (fluitjes, telefoon, radio, grammofoon). Michel Chion heeft een mooi essay over deze tweede Mabusefilm geschreven: Mabuse, Magic and Power of Acousmetre, opgenomen in The Voice in Cinema. (Zie http://www.filmsound.org/bibliography/voice.htm; Amazon heeft een stukje online staan: http://www.amazon.com/hopeloze_url.

Mabuse is vooral in Duitsland een begrip geworden: de krankzinnige super-crimineel. Tussen 1960 en 1973 zijn er dan ook een stel Mabuse-rip-offs en remakes gemaakt. Misdaadfilms die het midden houden tussen de Duitse krimi en de Bond-films. Met soms Gert Fröbe als commissaris. Altijd veel oog voor nieuwe technologie, media, communicatie-op-afstand, psycho-technieken en surveillance. De beste is van Fritz Lang zelf (zijn laatste film), het dieptepunt - de film met het hoogste cult-gehalte - is de Spaanse La Venganza del dr. Mabuse: veel roodfilters en elektronische muziek. In al die films komen scenes en elementen uit de eerste twee Mabusefilms terug. Kortom: erg fijn voor fans.

Heb geprobeerd goeie Mabuse-links te vinden. Verwachtte een paar sites van Mabuse-freaks te vinden. De web-oogst viel tegen. Veel dezelfde inleidingetjes met elke keer dezelfde info en foto's, van filmfestivals, dvds en video's te koop. Dan staat er nog t meest op de Internet Movie Database: http://www.imdb.com. (Brrr, en die testte ik gisteren maar met Lynx (werkt!) omdat ik na 5 minuten misselijk werd van de generieke anorexialijven en tandpastaglimlachen van Hollywood-celebrities die daar zo nodig bij elke pagina ingeladen moeten worden; joost weet waarom).

Eigenlijk zou ik als jarenlange Mabuse-fan naar de Mabusedag in het Filmmuseum (http://www.filmmuseum.nl) moeten gaan, om daar van 1 uur 's middags tot laat in de avond aan een stuk door alle Mabuse-films van Fritz Lang te zien. Maar zo'n marathon is niet mijn ding.

Meer over Fritz Lang: http://www.bfi.org.uk/features/lang/index.html.